Ruimtes ontstaan wanneer je via een muur een grens trekt tussen binnen en buiten. Vaak voel ik mij een beeldhouwer die lucht mag gebruiken als materiaal zodat er ruimte ontstaat. In dit blog laat ik jou aan de hand van diverse projecten die ik de afgelopen jaren heb gedaan zien hoe je kunt spelen met licht en ruimte. En wat dat voor effect heeft op de manier waarop je woont en werkt.
Rustgevend groen naar binnen halen
Een veelgehoorde wens is buiten naar binnen halen. Ik noem dat ook wel: de relatie met de tuin maximaliseren.
Dat realiseerde ik tijdens de verbouwing van een arbeiderswoning uit 1910 aan de Tuinstraat. Daar wilden de bewoner graag een beter uitzicht op de tuin. Door twee ramen toe te voegen in de gesloten achtergevel heeft de woning een compleet andere beleving gekregen. Het zit ´m vooral in de keuze voor de grootte en de positionering van de ramen. Via het horizontale raam op de begane grond is de tuin een natuurlijk onderdeel geworden van de woonruimte. De nieuwe kozijnen zijn zorgvuldig uitgesneden uit de gemetselde gevel, en afgewerkt met zink. Bij het raam in de keuken loopt het keukenblad over in de vensterbank.
Meer informatie en foto´s van dit project: Verbouwing arbeiderswoning Tuinstraat Utrecht (mn-architect.nl).
Ook voor Simone en Arthur haalde ik de tuin naar binnen bij de verbouwing van hun 19e-eeuwse woning aan de Singel in Utrecht.
Dit deed ik door een grote schuifpui met veel glas te laten plaatsen aan de achterzijde van de woning. Ze hebben nu ruim zicht op de brede en diepe achtertuin. Omdat het grote kozijn met veel glas ook nog voor een deel open kan, ontstaat er een hele intense binnen-buitenrelatie.
Meer informatie en foto´s van dit project: De verbouwtips van Simone en Arthur die hun 19e-eeuwse woning compleet lieten verbouwen
Optisch je ruimte vergroten door meer lichtinval
Ruimte is wat het is, echter kun je deze optisch wel groter laten lijken door licht toe te voegen. Ik zie licht als een soort turbo. Door er meer van naar binnen te halen kun je een ruimte een enorme boost geven en veel groter laten lijken dan dat deze daadwerkelijk is. En die beleving is belangrijk voor je welzijn en je woongenot. Ken je het gevoel dat je in hoge ruimtes je gedachten makkelijker de vrije loop kunt laten gaan? Het zorgt ervoor dat je ontspant, waardoor je de beste ideeën krijgt. Daarnaast hebben hoge ruimtes iets statigs, ze geven een gebouw karakter en een monumentale uitstraling.
Hoe je een ruimtelijk effect kunt creëren in je woning?
Door de spelen met hoogteverschillen in de woning: verhoogde plafonds of verlaagde vloeren bijvoorbeeld. En door daklichten toe te voegen. Een extra lichtpunt creëren is vooral aan te raden bij een uitbouw, waarbij er in het midden van de woning vaak een donkere ruimte ontstaat.
Dat was ook het geval bij de twee-onder-een-kapwoning uit de jaren ´60 in Ede. Daarom liet ik twee daklichten plaatsen en maakte gebruik van veel glas voor de gevels. Zo stroomt er een zee van licht de ruimte binnen.
Bekijk hier het project: Verbouwing 2 onder 1 kap woning Ede – MN Architecten (mn-architecten.nl).
Ruimte voor interactie met medebewoners en de buurt
Hoe geef je ruimte aan elkaar als je een woning of een kantoorpand deelt? Aan de ene kant wil je elkaar opzoeken en de interactie aangaan. Aan de andere kant is het prettig als er voldoende ruimte is om je terug te trekken.
De crux is om verschillende soorten ruimtes te maken met een specifieke functie, waardoor je én alleen kunt zijn en ruimte geeft voor interactie.
Hoe je aankijkt tegen het samen delen van ruimtes is voor iedereen weer verschillend. De bewoners van de woongroep Overhoop aan de Camera Obscuradreef in de wijk Overvecht in Utrecht verlangen ernaar om veel ruimte te delen. Daarom heb ik bij de verbouwing van hun wooncomplex diverse gezamenlijke ruimtes ingericht. Zo zijn er twee wasruimtes in het gebouw, waar de bewoners van het hele portiek gebruik van maken. Op het dak bevindt zich nog een collectieve ruimte. Dit is de installatieruimte waar voor de warmtevoorziening. Het daarnaast gelegen dakterras is ook voor gezamenlijk gebruik.
De bewoners zoeken behalve met elkaar ook graag de interactie op met de buurt. Daarom is de buurtkamer multifunctioneel ingericht. In de keuze voor de grootte en de ligging van de ramen heb ik het gebouw een maximale openheid gegeven. Het gebouw ziet er richting het voorliggende plein daardoor uitnodigend uit. Aan de achterzijde en weerzijden liggen de woongedeeltes. Daar zijn de raamopeningen kleiner om de privacy te garanderen op het moment dat de bewoners juist even niet de interactie willen opzoeken.
Ik vind het heel interessant hoe de woongroep Overhoop kijkt naar collectieve ruimtes. Daar kunnen we, gezien de woningnood in ons land, nog veel van leren. Wat zou het mooi zijn als meer gebouwen gedeelde woonruimtes creëren, geschikt voor verjaardagen of om gasten te ontvangen? Zo geniet je samen van een grotere ruimte door deze te delen.
Meer informatie en foto´s van dit project: Circulair bouwen: zo pak ik het aan als architect – MN Architecten (mn-architecten.nl)
Ruimte, rust en regelmaat
Sommige ruimtes zijn niet klein qua formaat, maar lijken dat wel omdat ze rommelig zijn. Open kasten en losse voorwerpen brengen gezelligheid, maar ogen niet ruimtelijk en rustig. Een oplossing is om spullen een vaste plek te geven in meubilair met gesloten fronten. Dat oogt meteen een stuk rustiger en ruimtelijker.
In al mijn ontwerpen suggereer ik altijd het meubilair in de plattegronden, waardoor je ook een goed beeld krijgt van hoe je de ruimte kunt indelen. Ik teken nooit zomaar een kamer of een oppervlakte, maar kijk ook echt naar: wat is een goede plek voor een bureau, een bed of een kast.
Sommige klanten vragen mij om hun meubilair uit te kiezen. Dat vroegen ook de bewoners van de Jan van Zutphenlaan in Utrecht. Zij probeerden meer lijn en rust in hun interieur in te krijgen en zochten naar een manier om de ruimte maximaal te gebruiken voor verschillende doeleinden.
Hier kun je zien welk vast meubilair ik voor ze uitkoos zodat het én groter oogt en praktischer is in het gebruik: Vast meubilair woning Utrecht – M’n Architectenenen (mn-architect.nl
Ruimte voor groei en verandering
Change is the only constant in life. Als architect houd ik daarom van duurzaam ontwerpen, oftewel iets bedenken dat generaties meegaat. Op de groei, zeg maar.
Dit bereik ik door eenvoud en rust toe te passen in mijn ontwerpen. Ik kies geen dwingende kleuren waardoor ik een stempel druk op het interieur: de keuze voor karakter en kleur laat ik aan de bewoners over. Smaken verschillen en kunnen ook weer veranderen. Ik vind dat een huis voor minimaal 50 jaar geschikt moet zijn voor gebruik door verschillende mensen. De persoonlijke laag moet ook een volgende bewoner weer kunnen toevoegen.
Wat ook kan veranderen is de gezinssamenstelling of de levensfases van het gezin. Als ik ontwerp voor families, dan doe ik dat ook graag op de groei. Een tiener heeft meer ruimte voor zichzelf nodig dan een baby. En dus is het mooi als kamers qua ruimte kunnen meegroeien met de diverse levensfases van je kind. Je kunt hier goed op inspelen door juist ruimtes van verschillende groottes te maken en slim meubilair te kiezen.
Bekijk hoe ik meer ruimte voor groei maakte voor een samenvoeging van twee woningen in de binnenstad van Utrecht – M’n Architectenenen (mn-architect.nl)
Ruimte voor multifunctioneel gebruik
Vaak denken we dat we meer ruimte nodig hebben, maar wat we eigenlijk zoeken is een slimmer gebruik van de ruimte om deze te gebruiken voor diverse doeleinden.
Bij een verbouwing van een zolder in Vleuten heb ik één grote ruimte, de zolder, opgedeeld voor verschillende doeleinden. De ruimtes vloeien als het ware in elkaar over: de badkamer grenst aan de slaapkamer en die grenst aan de werkkamer. Alle functies zijn aanwezig in de ruimte, maar zodanig van elkaar gescheiden dat je ze los van elkaar kunt gebruiken.
Waar wil jij ruimte voor creëren?
Je kunt er werken, zonder dat degene die in bed ligt daar last van heeft. Je hebt niet het idee dat je in je slaapkamer zit te werken bijvoorbeeld of dat je slaapt in je werkkamer.
Tot zover een greep uit de diverse manieren waarop je kunt spelen met ruimte. En de ruimte die jij hebt maximaal kunt benutten.
Wil jij jouw kerk, kantoor, bedrijfspand of woning bouwen of verbouwen? En heb je daarvoor ruimte, qua financiën, tijd en energie? Ik denk graag met jou mee hoe je de ruimte het beste kunt indelen. Op welke manieren je de ruimte kunt inzetten om deze groter te laten lijken, lichter en hoe je ermee kunt spelen.
Ik zie uit naar ons gesprek!
Maarten Nieuwenhuize
